İslam İşbirliği Teşkilatı 13. Zirvesi sonuç bildirisi açıklandı

İslam İşbirliği Teşkilatı 13. Zirvesi sonuç bildirisi açıklandı

- Bildiriden (1)

- İran'ın bölge ülkeleri ile Bahreyn, Yemen, Suriye ve Somali gibi üye ülkelerin içişlerine müdahalesinden ve teröre desteğini sürdürmesinden üzüntü duyulduğu bildirildi.

- İran'ın Suudi Arabistan'daki idamlarla ilgili ifadeleri tahrik edici ve içişlerine açık bir müdahale olarak değerlendirildi.

- Tahran ve Meşhed'deki Suudi Arabistan misyonlarına yönelik saldırıların, uluslararası sözleşmelerin ve diplomatik misyonların dokunulmazlığının açık bir ihlali olduğu kaydedildi

İSTANBUL - İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) zirvesinin sonuç bildirisinde İran'ın bölge ülkeleri ile Bahreyn, Yemen, Suriye ve Somali gibi üye ülkelerin içişlerine müdahalesinden ve teröre desteğini sürdürmesinden üzüntü duyulduğu bildirildi.

İİT 13. İslam Zirvesi'nin sonuç bildirisi, zirvenin sona ermesinin ardından yayımlandı.

Bildiride, İslam ülkeleri ve İran arasında, iyi komşuluk ilişkileri, içişlerine karışmama, bağımsızlık ve toprak bütünlüğe saygı, farklılıkları İİT, BM şartı ve uluslararası hukuk içerisinde barışı bir biçimde çözme, tehdit ve güç kullanmaktan geri durma temelinde işbirliğine ihtiyaç olduğu belirtildi. Tahran ve Meşhed'deki Suudi Arabistan misyonlarına yönelik saldırıların, diplomatik ve konsolosluk ilişkileri hakkındaki Viyana sözleşmelerinin ve diplomatik misyonların dokunulmazlığı yönündeki uluslararası hukukun açık bir ihlali olduğu vurgulandı.

İran'ın, Suudi Arabistan'a karşı "terör suçu" işlediği belirtilenlerin "hukuki bir şekilde" idam edilmesi hakkındaki ifadelerinin tahrik edici olduğu bildiride ifade edildi. Tahran yönetimi, BM, İİT ve uluslararası sözleşmelere açıkça aykırı bir şekilde Suudi Arabistan'ın içişlerine müdahalede bulunmakla suçlandı.

Bildiride, İran'ın, bölge ülkeleri ile Bahreyn, Yemen, Suriye ve Somali gibi üye ülkelerin içişlerine müdahalesinden ve teröre desteğini sürdürmesinden üzüntü duyulduğu bildirildi.

Bildiride, üye ülkelerinin güvenliği ve istikrarı ile uluslararası barış ve güvenlik hususunda yıkıcı etkiye ve ciddi sonuçlara neden olacak mezhepsel ve zümresel gündemlerden sakınılması gerektiğinin altı çizildi. Üye ülkeler arasında, İİT şartına uygun bir biçimde, halkların yararına olacak iyi komşuluk ilişkilerinin önemi vurgulandı.

- Bildiriden: (2)

- "Müslüman Türk Kıbrıs halkının meşru davasına, Kıbrıs Türk Devleti ile olan dayanışmaya güçlü destek verilerek üye ülkeler, Kıbrıs Türkleri ile olan dayanışmalarını ve ilişkilerini artırmaya çağrıldı"

- "Ermenistan'ın Azerbaycan'a karşı yaptığı saldırılarla ilgili İİT bünyesinde, dışişleri bakanları düzeyinde bir temas grubunun kurulmasına karar verildi"

- Bildiride, Cammu Keşmir'deki Hindistan askerlerinin ayrım gözetmeksizin güç kullanmasından ve işlediği ciddi insan hakları ihlallerinden endişe duyulduğu belirtildi

İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) zirvesinin sonuç bildirisinde Kıbrıs Türklerinin meşru davasına güçlü desteğin sürdüğü vurgulanırken, üye ülkelerin adada Türk tarafı ile dayanışmalarını ve ilişkilerini artırması çağrısı yapıldı.

İstanbul'da düzenlenen İİT 13. İslam Zirvesi'nin sonunda yayımlanan bildiride, "Filistin halkının 1967'den bu yana işgal altında bulunan topraklarında kendi geleceğini belirleme ve başkenti Kudüs olan bağımsız Filistin devletini kurma hakkını destekleme" ilkesi tekrar teyit edildi.

Filistinli sığınmacıların uluslararası yasalar ve Birleşmiş Milletler (BM) kararları çerçevesinde evlerine geri dönme hakkının bir kere daha vurgulandığı aktarılan bildiride, Filistin halkına uluslararası korumayı sağlama amacıyla mekanizma oluşturmak ve Filistin'in topraklarında 1967'den bu yana süren İsrail işgalini sona erdirmek için kısa zamanda ilgili BM bildirisi ve Arap barış girişiminin uygulaması çerçevesinde Uluslararası Barış Konferansı yapma ihtiyacının altı çizildi.

Bildiride, Kıbrıs konusunda da daha önceki tüm İİT kararlarına destek bir kere daha belirtilirken, Müslüman Türk Kıbrıs halkının meşru davasına ve "Kıbrıs Türk Devleti" ile olan dayanışmaya güçlü destek verildiği ifade edildi.

Bildiride, "Kıbrıs Türk Devleti"nin adil ve karşılıklı olarak kabul edilebilir bir anlaşma için ortaya koyduğu çabalardan takdirle bahsedilirken, tüm üye ülkeler, Müslüman Türk Kıbrıslılarla dayanışmalarını artırmaya, onlarla yakın ilişki kurmaya, gayri-insani izolasyonun üstesinden gelebilmesi için gerekli maddi ve siyasi desteği vermeye, her alanda ilişkileri artırmaya ve genişletmeye çağrıldı.

Ermenistan'ın Azerbaycan'a karşı saldırısı kınanarak, uluslararası hukuk ve BM Sözleşmesi altında kuvvet kullanarak toprak elde etmenin kabul edilemez olduğuna işaret edildi. Ermeni silahlı kuvvetlerinin önşartsız, tamamen ve derhal Dağlık Karabağ ve Azerbaycan'da işgal ettiği bölgelerden çekilmesi gerektiği vurgulanan bildiride, Ermenistan'ın Azerbaycan'a karşı yaptığı saldırılarla ilgili İİT bünyesinde, dışişleri bakanları düzeyinde bir temas grubunun kurulmasına, grubun ilk toplantısını da İstanbul Zirvesi çerçevesinde yapmasına karar verildiği bildirildi.

Bildiride, Cammu Keşmir halkına, arzusu doğrultusunda ve ilgili BM kararlarına uygun olarak kendi kendilerini yönetme haklarının hayat geçmesi için verilen destek bir kere daha teyit edildi. Hindistan işgali altındaki Cammu Keşmir halkının kendi geleceklerini belirlemeleri konusundaki destek tekrarlanırken, Cammu Keşmir'deki Hindistan askerlerinin ayrım gözetmeksizin güç kullanmasından ve işlediği ciddi insan hakları ihlallerinden endişe duyulduğu kaydedildi.

Bildiride, El Şebab militanları tarafından düzenlenen tüm aşırı şiddet ve terör olayları kuvvetli şekilde kınandı.  Somali'de, ülke çapında ve kapsayıcı danışma sürecinin sonucu olarak güvenlik, federal devlet inşası süreci ve 2016'da yapılacak seçime ilişkin alınan kararlar dolayısıyla yaşanan gözle görülür dönüşümden duyulan memnuniyet ifade edildi.

Cenevre'de 13 Nisan'da başlayan Suriye'deki tarafların müzakere sürecine ilişkin umudun aktarıldığı bildiride, buradan çıkacak pozitif ve yapıcı sonuçların Suriye krizinin mümkün olan en kısa sürede çözümüne yardımcı olacağına işaret edildi. Bildiride, "Komşu ülkeler Mısır, Ürdün, Lübnan, Irak ve Türkiye'ye Suriyeli mültecileri misafir etmelerinden dolayı takdirlerimizi sunuyoruz." ifadesi kullanıldı.

Türkiye'nin İTT Kudüs Komitesi üyeliğinin olumlu karşılandığı belirtilen bildiride, Lübnan'ın tüm topraklarının tamamen özgürleştirilerek İsrail işgalinden kurtarılmasına yönelik destek yinelendi.

İsrail'in, işgal altındaki Golan tepeleri hakkında BM Güvenlik Konseyi kararını reddeden politikasının şiddetle kınandığı da ifade edildi.

Bildiriden: (3)

- "Merkezi İstanbul'da olacak İİT Polis İşbirliği ve Koordinasyon Merkezi'nin kurulmasına karar verildi"

- "Suriye, Bahreyn, Kuveyt ve Yemen'de terörist faaliyetlerde bulunduğu, terörist hareketleri ve grupları desteklediği, üye ülkelerin güvenlik ve istikrarına zarar verdiği gerekçesiyle Hizbullah kınandı"

--"Uluslararası toplum, Sudan'ın dış borcunu silmeye çağrıldı"

İslam İşbirliği Teşkilatı zirvesinin sonuç bildirisinde, İstanbul merkezli İİT Polis İşbirliği ve Koordinasyon Merkezi'nin kurulmasına karar verildiği kaydedildi.

İstanbul'da düzenlenen İİT 13. İslam Zirvesi'nin sonunda yayımlanan bildiride, Dışişleri Bakanları Konseyi Toplantısı'nın 40'ıncı oturumunda alınan 8/40 numaralı karara atıfta bulunuldu.

 Türkiye'nin İİT Polis İşbirliği ve Koordinasyon Merkezi'ne ev sahipliği yapma teklifinin takdirle karşılandığı belirtilen bildiride, merkezin, İİT'nin İstanbul merkezli özel bir kurumu olarak faaliyete geçirilmesine karar verildiği bildirildi.

Bildiride, bu kararın Türkiye'nin ve diğer üye ülkelerin işbirliğinde uygulanmasının ve konuyla ilgili raporun   Dışişleri Bakanları Konseyi Toplantısı'nın 43'üncü oturumunda sunulmasının istendiği ifade edildi.

Hizbullah

Suudi Arabistan ve tüm üye ülkelere, terörle mücadele konusunda destek verildiği aktarılan bildiride, teröre karşı İslam ittifakının desteklendiği vurgulandı ve konuyla ilgilenen ülkeler ittifaka katılmaya davet edildi.

Terörün her türlüsünün kesin biçimde lanetlendiği belirtilen bildiride, Hizbullah da Suriye, Bahreyn, Kuveyt ve Yemen'deki terörist faaliyetlerde bulunduğu, terörist hareketleri ve grupları desteklediği, üye ülkelerin güvenliği ve istikrarına zarar verdiği gerekçesiyle kınandı.

Libya

Bildiride, Libya'daki Ulusal Mutabakat Hükümeti Başkanlık Konseyi'nin başkent Trablus'a intikal ederek göreve başlaması Libya Siyasi Anlaşması'nın uygulanması için önemli bir adım olarak değerlendirildi.

Parlamentoya, ülkedeki tek yasama organı olarak ülkeyi yönetme konusunda yetkililere imkan verme, ülkenin tek meşru hükümeti olan yeni hükümetle temasta olma ve hükümetin terörle mücadelesine destek verme konusunda siyasi anlaşmadan kaynaklanan sorumluluklarını yerine getirme çağrısı yapıldı.

Bildiride, tüm ülkeler Libya'nın içişlerine müdahil olmaktan kaçınmaya çağrılırken, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) kararlarını ihlal ederek ülkedeki silahlı gruplara silah temin edilmemesi gerektiği de vurgulandı.

Libya'ya herhangi bir askeri müdahaleye karşı çıkılırken, böyle bir durumun hem ülke hem de bölge açısından vahim sonuçları olacağının altı çizildi.

Terörizmle mücadelede, herhangi bir askeri hareketin Ulusal Mutabakat Hükümeti'nin talebi üzerine ve BM sözleşmesi hükümleriyle uyumlu biçimde olması gerektiği kaydedildi.

Irak, Yemen ve Somali

Bildiride, İİT Konferansı'nın Irak'ın DAEŞ ile mücadeledeki ve bölgeye kalıcı barış ve istikrar getirmedeki rolü vurgulanırken, DAEŞ'in Irak'ın Kerkük ilindeki Tazehurmatu ilçesinde sivillere karşı kimyasal silah kullanması "insanlığa karşı suç" şeklinde nitelendirilerek kınandı.

DAEŞ'in kontrol ettiği Felluce'deki durumdan duyulan derin üzüntü ifade edilirken, Irak hükümetine Felluce ilçesi başta olmak üzere Enbar ilindeki ciddi insani durum için gerekli tedbirleri alması ve ablukadaki halk için güvenli koridorlar sağlaması çağrısında bulunuldu.

İİT'nin  Yemen Cumhurbaşkanı Abdurabbu Mansur Hadi'nin temsil ettiği anayasal düzeni desteklemeye devam ettiğinin de altı çizildi.

Bildiride, Somali'de elçilikleri bulunmayan İİT üyelerinden, ikili ilişkilerin güçlendirilmesi kapsamında bu ülkede elçilikler açması ve uluslararası forumlarda Somali'nin geleceğine yönelik daha aktif rol alması istendi.

Suriye

Bildiride, Suriye'de devam eden şiddet ve katliamlardan derin endişe duyulduğu kaydedilirken,  ülkenin birliği, bağımsızlığı, egemenliği ve toprak bütünlüğünün korunmasının önemine atıfta bulunuldu.

BM öncülüğünde devam eden Cenevre'deki Suriye görüşmelerine verilen desteğin teyit edildiği bildiride, insan haklarının her şeyden üstün tutulduğu, kanun önünde eşitliğin tanındığı, çoğulcu, bir mezhebe bağlı olmayan, demokratik, sivil sistemle yönetilen bir Suriye'nin inşa edilmesini sağlayacak siyasi geçiş sürecinin beklendiği belirtildi.

Bildiride, üye ülkelere, hoşgörü, karşılıklı saygı, birlikte barış içinde yaşama ve karşılıklı saygıyı teşvik ile yanlış anlaşılmaları önleme noktasında diyalog mekanizmalarını güçlendirmesi ve radikal eğilimleri ve İslamofobiyi önlemede din ve toplum liderlerinin rolünün artırılması çağrısı yapıldı.

Sudan

Uluslararası topluma, Sudan'ın dış borcunu silmesi çağrısında bulunulurken, tek taraflı dayatılan ekonomik yaptırımların ülke halkının refah ve kalkınmasını olumsuz etkilediği kaydedildi. Ayrıca, ABD'ye, Sudan'ı terörü finanse eden devletler listesinden çıkarması çağrısı yapıldı.

Özellikle Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin Sudan Cumhurbaşkanı Ömer el Beşir hakkındaki kararı ve suçlamaları da dahil olmak üzere Sudan'ın içişlerine yönelik her türlü yabancı müdahalenin tamamen reddedildiği vurgulanan bildiride, mahkeme kararının kalıcı olarak yürürlükten kaldırılması çağrısında bulunuldu.

Trakya ve Ahıska Türkleri

Batı Trakya'daki Türk Müslüman azınlık sorununa desteğin yinelendiği bildiride, 12 adalardaki Müslüman nüfusla da birliktelik mesajı verildi. Bildiride, Yunanistan, Müslüman azınlığın hakları, kimlikleri ve kültürlerine saygı duymaya ve garanti altına almaya çağrıldı.

1944'te anavatanlarını terk etmeye zorlanan Ahıska Türklerinin, devam eden ülkelerine geri dönüş süreçlerinin öneminin altı çizilen bildiride, sürecin yakından takip edildiği ifade edildi.

Gürcistan hükümetinin 2014'te kabul ettiği "Ahıskalıların Ülkelerine Dönmesi Stratejisi"nin olumlu karşılandığının kaydedildiği bildiride, Ahıska Türklerinin dönüşünü kolaylaştırmak ve Gürcü toplumuna entegrasyonlarını sağlamak üzere daha kapsamlı eylem planının kabul edilmesinin teşvik edilmesi gerektiği aktarıldı.

Kırım Tatarları

Yarımadadaki gelişmeler ışığında, Kırım Müslüman Tatarlarının son durumlarıyla ilgilenildiğinin vurgulandığı bildiride, Kırım Tatarlarının statüsü, güvenliği ve emniyeti konusunun uygun şekilde ele alınması gerektiği belirtildi.

Bildiride, Kırım Tatarlarının, din, kültür, eğitim ve mülkiyet haklarının etkin şekilde garanti altına alınması ve İİT Genel Sekreteri'nin, Tatarlarının durumunun araştırılması için gerekli çalışma ve bağlantıları kurması için faaliyetler yürütmesi gerektiği kaydedildi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Kazakistan Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev'in 13 Nisan'daki ortak deklarasyonuyla başlatılmasına karar verilen İslami uzlaşı inisiyatifinden duyulan memnuniyetin vurgulandığı bildiride, söz konusu inisiyatifle İslam dünyasındaki ilişkilerde yeni bir paradigma elde edilmesinin hedeflendiği bildirildi.

Oluşturulacak inisiyatifle, uyuşmazlıkların iyi niyet ve yapıcı yaklaşımlarla barışçıl şekilde çözümlenmesinin, toprak bütünlüğü ve egemenliğe saygı ile başka devletlerin iç işlerine karışmamanın ve İİT'ye üye devletler arasında dostane ilişkilerin yürütülmesi ile İslam ümmetinin birliğinin güçlendirilmesinin amaçlandığı bildirildi.

Bildiride, Darfur'un kalkınması, güvenlik ve barışın tesisi amacıyla yürütülen Doha Barış Süreci'ne de destek yinelendi.

Myanmar'daki yeni hükümete, Arakan Müslümanlarının temel haklarının korunması ve temel vatandaşlık haklarının sağlanması için gerekli adımları atması çağrısında bulunulan bildiride, Arakan Müslümanlarına insani yardımların kolay şekilde ulaştırılmasına izin verilmesi gerektiği kaydedildi.

Bildiride, Filipinler'de hükümetin güvence vermesine rağmen "Bangsamoro Temel Yasası"nın Kongre'den geçmemesinden duyulan hayal kırıldığına da yer verildi.

Kaynak:AA